سایت رسمی ماموستا ایوب رزم پرسش و پاسخ شرعی و مطالب دینی اهل تسنن بر طبق مذهب امام شافعی شاید این مطالب برایتان مفید باشد
فضیلت خواندن سوره الفاتحه: به روایت از ابوسعید خدری آمده است که گفت: مشغول خواندن نماز بودم که پیامبر صلی الله علیه وسلم مرا صدا زد، من به وی جواب ندادم، سپس (پس از تمام شدن نماز) به حضور او رفتم و گفتم: ای رسول الله من مشغول نماز خواندن بودم و در نماز بودم چه می‌فرمایی؟ گفت:
«أَلَم یَقُلِ اللهُ: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَجِیبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمۡ لِمَا یُحۡیِیکُمۡۖ﴾ [الأنفال: ۲۴] ثُمَّ قالَ: أَلَا أُعَلَّمُکَ أَعْظَمَ سُورَهٍ فِی الْقُرآنِ قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ مِنَ المسجِدِ؟ فَقالَ: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢﴾ هِیَ السَّبع المثانی الذَّی اُوتِیْتُهُ وَالقُرْآنُ العَظِیْم». (أخرجه البخاری وأبوداود).
«مگر خداوند نگفته است: هرگاه خداوند و پیامبرش شما را به سوی چیزی فرا خواندند که حیات واقعی شما در آن است پاسخ دهید و ندای آنان را بپذیرید؟ سپس گفت: آیا نمیخواهی بزرگترین سوره قرآن را به تو یاد دهم پیش از اینکه از مسجد بیرون بروی؟ پس چون اراده کرد که از مسجد بیرون رود گفتم: یا رسول الله تو فرمودی آیا نمیخواهی بزرگترین سوره قرآن را به تو یاد دهم؟ فرمود: الحمدلله رب العالمین که سوره سبع المثانی نام دارد و آن را با قرآن بزرگ به من داده‌اند».
و به روایت ابی بن کعب پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت:
«لَأَرْجُوْ أَنْ لَا تَخْرُجَ مِنَ المَسْجِدِ حَتّی تَعَلَّم سُورَهً ما فِی التَّوراهِ وَلَا فی الإنجیلِ وَلا فِی القُرآنِ مِثلُها: اَلسَّبْعُ المَثانِی، فاتِحَهَ الِکتابِ». (أخرجه الحاکم).
«امید است که از مسجد بیرون نروی تا اینکه سوره‌ای را یاد بگیری که نه در تورات و نه در انجیل و نه در قرآن سوره‌ای به فضیلت آن نیست، و آن سوره‌ای است که سبع المثانی می‌باشد (سوره الفاتحه محتوی هفت آیه و دوبار تکرار شده است) و فاتحه الکتاب نام دارد».
ترجمه و تفسیر سورة الفاتحة
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ ۱
به نام خداوند بخشاينده مهربان
در حالی به نام الله آغاز می کنم که از او کمک می طلبم و بر او توکل می کنم. در ذکر اسم «الله» این نکته نهفته است که این واژه اعظم اوتعالی است و تمام نام های دالّ بر کمال الوهیت پروردگار و استحقاقش برای عبادت به سوی این اسم مضاف می شوند. منظور از «رحمان» رحمت وسیع حق تعالی است، این رحمت عام و شامل تمام مخلوقات می شود. و مفهوم «رحیم» یعنی اینکه پروردگار به دوستان و اولیای خود مهربان است؛ اولیا و دوستانی مانند پیامبران و نیکوکاران. اسم ها و صفات باری تعالی همواره بر همان حقیقتی حمل می شوند که قرآن و سنّت بر آن دلالت دارند.
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ۲
ستايش خداى راست، پروردگار جهانيان
ثنا و ستایش از طریق انتساب تمام اوصاف کمال مخصوص پروردگار جهانیان است. اوتعالی در همه حال ستوده می باشد، از این روی رحمتش فضل و عذابش عدل است. او پروردگاری است که تمام مخلوقات را آفریده و روزی داده؛ دوستان خود را با ترتیب به ایمان و علم ویژگی و امتیاز بخشیده و تنها او مستحق سپاس و ستایش است؛ زیرا خداوند با غنای کاملی که از دیگران دارد به صورت مطلق و کامل بی نیاز بوده و دیگران با تمام معانی فقر محتاج اویند.
الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ ۳
بخشاينده مهربان
بار دیگر به ذکر این دو صفت پرداخت چون رحمت اوتعالی بر غضبش سبقت و این رحمت شامل هر مخلوق و فراگیر هر جانداری است.
مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ ۴
خداوند روز جزا
او حاکم روز حساب و جزا یعنی روز قیامت است. یادآوری این روز به گونۀ خاص بیانگر این نکته است که پروردگار در آن روز، تمامیت پادشاهی و ملکیت خود را بر مخلوقاتش واضح و آشکار می سازد، هرچند حق تعالی هم مالک روز جزاست و هم مالک سایر پدیده ها. روز جزا روزی است که در آن آفریده ها به سبب اعمال و کردار خود محکوم به جزا می شوند، اگر این اعمال خوب و نیکو بود پاداش خوب دریافت خواهند داشت و در غیر آن کیفر بد. پس لازم است همواره به یاد آن روز باشیم و برای استقبال از آن آمادگی بگیریم.
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ۵
تنها تو را بندگى مى كنيم و تنها از تو يارى ميجوييم
تمام عبادات و طاعات ما ـ ای خدا ـ خاص برای توست. تقدیم ضمیر «ایاك» بر فعل، بیانگر اختصاص عبادت به خدا و لزوم استعانت از اوست به این مفهوم که این دو عملکرد باید مخصوص حق تعالی باشد. خدایا! عبادت ما خاص برای توست و حق تو بر ما این است که تنها تو را عبادت کنیم و با تو شریک نیاوریم ولی چنین امری جز در سایۀ کمک و توفیقت ممکن نیست از این روی تنها از تو یاری می جوییم. منظور از عبادت، تمام گفتار و کرداری است که باری تعالی آن را دوست دارد و منظور از استعانت، اعتماد بر خدا در به دست آوردن تمام خوبی ها و دفع همۀ زشتی هاست.
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ ۶
ما را به راه راست ره نما
ما را به سوی راهی واضح و آشکار هدایت و رهنمایی کن! راهی که ما را از طریق پیروی اوامر و اجتناب نواهی ات به حصول رضا و کمائی کردن بهشت تو برساند.
صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ ۷
راه كسانى كه به آنان انعام كرده اى، آنان نه كه مورد خشم قرار گرفته اند و نه گمراهان
این راه واضح و آشکار راه پیامبران، صدیقان، شهدا و نیکوکاران است، نه راه غضب شده گان، آنانی که حق را شناختند ولی از آن پیروی نکردند، کسانی مانند یهود. و نه راه گمراهان، آنانی که حق را از روی جهالت و گمراهی ترک کردند، کسانی مانند نصارا.
ترجمه: انصاری | تفسیر: میسر
